Hyzop lekarski – przyprawa, które leczy wiele dolegliwości
Wyobraź sobie, że na balkonie możesz wyhodować lekarstwo na wiele dolegliwości układu pokarmowego oraz oddechowego. Dostępne bez recepty i bez wychodzenia z domu. Środki farmakologiczne zazwyczaj i tak jedynie łagodzą objawy. W dodatku są drogie i mają wiele skutków ubocznych. Naturalne rozwiązanie jest niezwykle proste. To hyzop lekarski, który nie tylko urozmaici ogrodowy zakamarek, ale także wesprze Twoje zdrowie.
Hyzop lekarski – co to za zioło i skąd pochodzi?
Hyzop lekarski to roślina, której nazwa pochodzi od hebrajskiego słowa „ezob”, co tłumaczy się, jako „święte ziele”. Znana jest również jako józefek, józefka i izap lekarski.
Ten niski półkrzew, dorastający do 30 cm wysokości początkowo był znany głównie mieszkańcom pasu ciągnącego się od Hiszpanii, po Morze Kaspijskie oraz północny Iran. Obecnie jest uprawiany również w Polsce.
Hyzop lekarski rośnie na słonecznych, suchych oraz kamienistych zboczach, miejscami występując w zdziczałej postaci. Tworzy cienkie, kanciaste, wzniesione łodygi pokryte drobnymi lancetowatymi liśćmi. Jego pięknie pachnące kwiaty, najczęściej liliowej bądź fioletowej barwy, przyciągają nie tylko pszczoły, ale także wiele innych owadów zapylających.
Ze względu na walory estetyczne uprawiany jest jako roślina ozdobna. Jednak dzięki licznym substancjom prozdrowotnym wykorzystywany jest przede wszystkim w ziołolecznictwie, a taże jako przyprawa.
Właściwości zdrowotne i dolegliwości, na jakie pomaga hyzop lekarski
Głównym składnikiem hyzopu lekarskiego jest olejek eteryczny (zawierający m.in. beta-pinen, cyneol, pinokamfon i izopinokamfon), który ma właściwości antybakteryjne, przeciwwirusowe, grzybobójcze oraz insektobójcze.
Ziele składa się również z:
– garbników (które hamują przenikanie wody przez błonę śluzową jelit),
– flawonoidów (glikozydy flawonoidowe przyczyniają się do wzmocnienia mięśnia sercowego, uelastycznienia naczyń krwionośnych oraz obniżenia poziomu cholesterolu w osoczu),
– kwasów fenolowych,
– fitosteroli,
– soli mineralnych.
Hyzop lekarski ma dobroczynny wpływ na cały organizm człowieka. Działa rozkurczowo, uspokajająco i odprężająco, wiatropędnie, wykrztuśnie oraz tonizująco. Ma też działanie lekko moczopędne, wpływa na skład mikroflory i ułatwia detoksykację. Reguluje rytm wypróżnień oddziałując na pracę mięśni gładkich jelit, a także pobudza wydzielanie soku żołądkowego ułatwiając tym samym trawienie.
Hyzop lekarski doskonale sprawdza się przy leczeniu schorzeń takich jak:
– infekcje bakteryjne i wirusowe (w początkowej fazie, przebiegające z gorączką),
– zapalenie oskrzeli,
– stany zapalne gardła i jamy ustnej,
– przewlekłe nieżyty górnych dróg oddechowych,
– uporczywy kaszel,
– nadciśnienie tętnicze,
– zmniejszona diureza,
– nadpotliwość,
– niestrawność,
– biegunka i wzdęcia,
– cukrzyca (gdyż zmniejsza wchłanianie węglowodanów),
– brak apetytu.
Jak stosować hyzop lekarski?
Ta lecznicza roślina nadaje się do stosowania wewnętrznego i zewnętrznego. Może być składnikiem suplementów diety, mieszanek ziołowych, maści, kremów i żeli.
Najczęściej jednak hyzop wykorzystuje się w formie:
– naparów (1 łyżeczka zalewana szklanką wrzątku, do picia bądź płukania gardła),
– okładów (stosowanych na bóle reumatyczne i trudno gojące się rany),
– olejków (trzeba kupić gotowy produkt).
Należy zachować ostrożność w dawkowaniu hyzopu, ponieważ składniki zawarte w jego olejku w wysokim stężeniu mogą powodować drgawki!
Hyzop lekarski – zastosowanie w kuchni
Hyzop można wykorzystywać również jako roślinę przyprawową. Wszystko za sprawą charakterystycznego ostrego, goryczkowatego i lekko cierpkiego smaku oraz balsamiczno-korzennego aromatu. Dzięki temu, ziele może uatrakcyjnić wiele potraw.
Nadaje się do przyprawiania zup, sosów oraz sałatek. Doskonale współgra z daniami rybnymi, a także mięsnymi. Hyzop lekarski warto dodawać do ciężkostrawnych potraw (np. z grochu, fasoli i kapusty).
Ponadto, sprawdzi się jako dodatek do pasztetów, twarogów, serów, jaj, kiełbas, czy ziemniaków. Niektórzy wykorzystują hyzop również do robienia ziołowego masła i aromatyzowania olejów oraz alkoholi domowej roboty.
Można go używać zarówno w postaci świeżego ziela, jak i suszonej przyprawy. Jednak trzeba pamiętać, aby nie przesadzić z ilością, ponieważ jego aromat zdominuje smak dania.
Czy można uprawiać hyzop lekarski?
Hyzop lekarski nie jest zbyt wymagającą rośliną, dlatego warto zacząć go uprawiać samemu w przydomowym ogrodzie, a nawet na balkonie. Nasiona (bądź gotowe sadzonki) można kupić w sklepie ogrodniczym albo zamówić przez Internet.
Hyzop sieje się wczesną wiosną, a jego uprawę zaleca się w piaszczysto-gliniastej glebie, najlepiej wzbogacanej w wapń (na ziemiach kwaśnych nie nadaje się do uprawy). Najlepiej rozwija się w nasłonecznionym miejscu, ale radzi sobie także w nieco zacienionych stanowiskach, byle osłoniętych od wiatru.
W pierwszych tygodniach roślinę należy regularnie podlewać, później nie wymaga ona regularnego podlewania. Poza tym, hyzop lekarski jest stosunkowo odporny na choroby i szkodniki.
Pierwsze kwitnienie przypada w drugim roku życia rośliny. Zazwyczaj w miesiącach lipiec-sierpień. Wtedy można zebrać ziele, a następnie je wysuszyć w naturalnych warunkach, czyli w przewiewnym miejscu bez dostępu promieni słonecznych.
Wysuszone i rozdrobnione ziele hyzopu zaleca się przechowywać w ciemnym, suchym miejscu. Najlepiej w papierowych torbach.
